Gonartrose_artrose_knie_Oorzaken_Symptomen_Behandeling

Gonartrose (artrose van de knie) – Oorzaken, Symptomen & Behandeling

Gonartrose, oftewel artrose van de knie, is een chronische gewrichtsaandoening waarbij het kraakbeen langzaam achteruitgaat. Het is een van de meest voorkomende oorzaken van knieklachten bij volwassenen boven de 50 jaar. In Nederland hebben ruim 650.000 mensen knieartrose (RIVM, 2024). Hoewel artrose niet volledig te genezen is, zijn er veel mogelijkheden om de klachten te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren.

Wat is gonartrose?

Bij gonartrose slijt het kraakbeen in het kniegewricht, waardoor botten minder soepel over elkaar bewegen. Dit leidt tot pijn, stijfheid en soms standsafwijkingen. In een later stadium kan het hele gewricht aangedaan zijn (bot, kapsel, spieren en banden).

Oorzaken & Risicofactoren

  • Leeftijd: vooral boven de 50 jaar

  • Overgewicht: verhoogt de belasting van de knie

  • Eerdere knieblessures: bv. meniscus- of kruisbandletsel

  • Overbelasting: zware fysieke arbeid, intensieve sport

  • Genetische aanleg

Symptomen van gonartrose

  • Pijn en stijfheid in de knie (vooral ochtendstijfheid)

  • Startpijn bij opstaan na zitten of liggen

  • Beperkte beweeglijkheid

  • Krakend geluid of gevoel (crepitaties)

  • Soms standsafwijkingen (X- of O-benen)

Diagnostiek

  • Anamnese & lichamelijk onderzoek door huisarts of fysiotherapeut

  • Röntgenfoto’s: laten kraakbeenverlies en botveranderingen zien

  • MRI: in uitzonderlijke gevallen bij twijfel

👉 Volgens NHG-standaard Artrose is de diagnose meestal klinisch, beeldvorming is aanvullend.

Behandeling van gonartrose

Conservatief (eerste keus)

  • Fysiotherapie & oefentherapie: spierversterking, mobiliteit, stabiliteit

  • Pijnstilling: paracetamol, NSAID’s indien nodig

  • Leefstijl: afvallen bij overgewicht, voldoende beweging

Operatief

  • Kijkoperatie (artroscopie): zelden effectief bij gevorderde artrose

  • Standscorrectie (osteotomie): bij jonge patiënten met standsafwijking

  • Knieprothese (kunstknie): bij ernstige artrose en falen van conservatieve behandeling

Oefeningen bij gonartrose

💡 Wetenschappelijke onderbouwing: Oefentherapie is bewezen effectief bij knieartrose en vermindert pijn en beperkingen (Fransen et al., Cochrane Review 2015).

Voorbeelden:

  • Quadriceps versterking

    • Rechte beenheffing: 3 × 12 herhalingen

    • Wall sit: 3 × 30 sec vasthouden

  • Mobiliteitsoefeningen

    • Zittend knie strekken/buigen: 3 × 15

    • Fietsen op hometrainer, 10–15 min

  • Stabiliteitstraining

    • Op één been staan, 3 × 30 sec

    • Variatie: op een kussen voor meer uitdaging

  • Functionele training

    • Trap op/af lopen met steun

    • Mini squats (tot 30° buiging)

Hulpmiddelen bij gonartrose

  • Kniebrace: vermindert pijn en geeft steun bij wandelen of sport

    • Evidence: braces kunnen pijn verminderen bij activiteiten (Bennell et al., Ann Rheum Dis 2016)

  • Wandelstok of kruk: ontlast de aangedane knie, gebruik aan de contralaterale zijde

  • Steunzolen: corrigeren standsafwijkingen en verdelen belasting

  • Warmte/koude therapie: warmte bij stijfheid, ijs bij pijn na belasting

Kniebrace

Preventie & Leefstijltips

  • Gezond gewicht: elke kilo gewichtsverlies vermindert kniedruk met factor 4

  • Regelmatige beweging: wandelen, fietsen, zwemmen

  • Vermijd zware piekbelasting (langdurig hurken, springen met gewicht)

  • Gebruik preventieprogramma’s: zoals FIFA 11+ kniepreventie bij sporters

Interne links voor verdieping knieklachten

Conclusie

Gonartrose is een veelvoorkomende en progressieve aandoening, maar er zijn veel mogelijkheden om klachten te verminderen. Met oefentherapie, leefstijlaanpassingen en hulpmiddelen kan de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren. Alleen bij ernstige klachten is een operatie noodzakelijk.

⚠️ Disclaimer: De informatie in dit artikel is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt geen medisch advies. Raadpleeg bij aanhoudende of ernstige klachten altijd een arts of fysiotherapeut.