Complicaties_na_een_heupprothese_herkenning_risico's_en_preventie

Complicaties na een heupprothese

Hoewel een heupprothese een succesvolle ingreep is, kunnen er tijdens de revalidatie complicaties optreden. Tijdige herkenning en preventieve maatregelen zijn cruciaal voor een goed herstel. In dit artikel bespreken we de belangrijkste risico’s en wetenschappelijk onderbouwde strategieën om complicaties te voorkomen.

Volgens de Landelijke Registratie Orthopedische Implantaten (LROI) ervaart 5-10% van de patiënten één of meer complicaties binnen het eerste jaar na de operatie.

Interne links:

Veelvoorkomende complicaties na een heupprothese

1. Infecties (oppervlakkig of diep)

Beschrijving: Infecties kunnen ontstaan aan de wond (oppervlakkig) of rondom de prothese (diep). Een diepe infectie is ernstiger en kan leiden tot verlies van de prothese.

Symptomen:

  • Roodheid en zwelling rond de wond

  • Wondvocht of etter

  • Koorts boven 38,5°C

  • Pijn die toeneemt in plaats van afneemt

Risicofactoren:

  • Diabetes mellitus

  • Overgewicht

  • Verminderde afweer

  • Roken

Preventie:

  • Goede wondhygiëne

  • Proactieve controle door wondverpleegkundige

  • Antibioticaprofylaxe tijdens en na de operatie

Behandeling:

  • Bij oppervlakkige infecties: orale antibiotica

  • Bij diepe infecties: ziekenhuisopname, spoeling of eventueel revisie (verwijderen en vervangen van de prothese)

Diepe infecties komen bij 1-2% van de patiënten voor, meestal binnen 3 maanden postoperatief (bron: Radboudumc).

2. Luxatie (uit de kom schieten van de prothese

Beschrijving: Luxatie houdt in dat de kop van de kunstheup uit de kom schiet. Dit is een pijnlijke complicatie die vaak ontstaat bij verkeerde bewegingen in de eerste 3 maanden.

Symptomen:

  • Acute, stekende pijn in de heup of lies

  • Been is korter en ligt in een onnatuurlijke stand

  • Onvermogen om het been te bewegen of te belasten

Risicofactoren:

  • Niet opvolgen van bewegingsbeperkingen

  • Slapen op de verkeerde zij

  • Slappe heupspieren of verkeerde positionering tijdens operatie

Preventie:

  • Zitten op verhoogde stoelen

  • Niet bukken, benen niet kruisen

  • Slapen met kussen tussen de benen (zijligging)

  • Oefeningen om heupstabiliteit te verbeteren

Behandeling:

  • Repositie onder verdoving (terugplaatsen van de kop in de kom)

  • Eventueel brace of revisie bij herhaalde luxaties

3. Trombose en longembolie

Beschrijving: Trombose (DVT) is een bloedstolsel in een beenader. Als het stolsel losschiet, kan het een longembolie veroorzaken – een levensbedreigende complicatie.

Symptomen trombose:

  • Zwelling, roodheid en warmte in het onderbeen

  • Pijn bij aanraking of buigen van de knie

Symptomen longembolie:

  • Kortademigheid

  • Plots pijn op de borst

  • Versnelde hartslag

Risicofactoren:

  • Immobiliteit

  • Roken

  • Stollingsstoornissen

  • Eerdere trombosegeschiedenis

Preventie:

  • Antistollingsmedicatie (bv. fraxiparine)

  • Steunkousen of TED-kousen

  • Vroegtijdig mobiliseren

  • Voldoende water drinken (min. 1,5-2 liter per dag)

Behandeling:

  • Injecties of tabletten met bloedverdunners

  • In ernstige gevallen: ziekenhuisopname en monitoring

Volgens het RIVM komt diepe veneuze trombose voor bij 1 op de 100 patiënten zonder adequate preventie.

4. Vroegtijdige slijtage of loslating van de prothese

Beschrijving: Dit ontstaat vaak pas maanden tot jaren na de operatie. De prothese slijt of raakt los van het bot, wat leidt tot pijn en verminderde functie.

Symptomen:

  • Chronische of toenemende pijn bij lopen of bewegen

  • Instabiliteit of klikgeluiden in de heup

  • Moeite met traplopen of lange afstanden lopen

Risicofactoren:

  • Overgewicht

  • Te vroege of overmatige belasting

  • Botontkalking (osteoporose)

Preventie:

  • Vermijden van schokkende belasting (zoals hardlopen)

  • Jaarlijkse controle bij orthopeed

  • Calciuminname en botversterkende medicatie bij osteoporose

Behandeling:

  • Vervanging van de prothese (revisieoperatie)

Wanneer medische hulp inschakelen?

Neem contact op met arts of spoedeisende hulp bij:

  • Koorts > 38,5°C of koude rillingen

  • Verergerende pijn of roodheid rondom de wond

  • Plotseling onvermogen om te lopen of het been te bewegen

  • Kortademigheid of pijn op de borst

Preventieve strategieën

1. Instructies opvolgen

Volg strikt de adviezen van fysiotherapeut, orthopeed en verpleegkundigen op. Deze zijn gebaseerd op richtlijnen van het KNGF en LROI.

2. Risico's tijdig herkennen

Leer de signalen van infectie, trombose of luxatie vroegtijdig herkennen om erger te voorkomen.

3. Gezonde leefstijl aanhouden

Stoppen met roken, voldoende beweging en eiwitrijke voeding helpen het immuunsysteem en de wondgenezing.

4. Hulpmiddelen juist gebruiken

Correct gebruik van krukken, toiletverhoger en andere hulpmiddelen verlaagt valrisico en bevordert wondgenezing en goede houding.

Interne links:

Conclusie

Complicaties na een heupprothese zijn deels te voorkomen met goede voorlichting, leefstijl, therapietrouw en tijdige signalering. Wees alert op symptomen en zoek direct hulp bij twijfel. Zo voorkom je blijvende schade en bevorder je een succesvol hersteltraject.