artrose_CMC1_gewricht

Duimbasisartrose (CMC-1): herken de signalen en behandelopties

Duimbasisartrose, ook wel CMC-1 artrose genoemd, is één van de meest voorkomende vormen van handartrose. Vooral vrouwen tussen de 40 en 65 jaar hebben hier last van. Het betreft slijtage van het gewricht tussen het eerste middenhandsbeentje en het trapezium (een handwortelbeentje). Dit gewricht is cruciaal voor de grijp- en knijpfunctie van de duim.

In dit artikel lees je alles over de signalen van duimbasisartrose, hoe de diagnose wordt gesteld en welke behandelingen bewezen effectief zijn.

Wil je een overzicht van duimklachten bij vrouwen? Lees de pillar page: Duimklachten bij vrouwen op middelbare leeftijd

Anatomie: wat is het CMC-1 gewricht?

Het carpometacarpale gewricht van de duim (CMC-1) vormt de verbinding tussen het trapezium en het eerste middenhandsbeentje. Het is een zadelgewricht dat grote beweeglijkheid biedt:

  • Opponeren (duim tegenover de vingers zetten)

  • Grijpen en knijpen

  • Roteren

Juist deze veelzijdigheid maakt het gewricht kwetsbaar voor slijtage.

Oorzaken en risicofactoren van duimbasisartrose

  • Geslacht: vooral vrouwen in de overgang door hormonale veranderingen (oestrogeendaling)

  • Leeftijd: risico neemt toe vanaf 40 jaar

  • Erfelijke aanleg: artrose in de familie

  • Overbelasting: herhaaldelijk kracht zetten met de duim (huishoudelijk werk, tillen, smartphones)

  • Eerdere letsels: breuken of verstuikingen rond het gewricht

Meer context: Waarom juist vrouwen in de middelbare leeftijd duimklachten krijgen

Symptomen van duimbasisartrose (CMC-1)

  • Pijn aan de basis van de duim, vooral bij knijpen of draaien

  • Stijfheid en krachtverlies

  • Verminderd grijpen (potten openen, schrijven, sleutel draaien)

  • Zichtbare verdikking aan de basis van de duim

  • Soms afwijkende stand (zwanenhals- of adductiestand van de duim)

De pijn verergert vaak in de loop van de dag of na zware belasting.

Diagnose: hoe wordt CMC-1 artrose vastgesteld?

  • Anamnese en lichamelijk onderzoek – herkenbare pijnpunten, bewegingsbeperkingen en krachtsverlies.

  • Grindtest – de arts/zorgverlener duwt het middenhandsbeentje richting het trapezium; pijn wijst op artrose.

  • Röntgenfoto’s – laten versmalling van de gewrichtsspleet en botveranderingen zien.

Behandelopties bij duimbasisartrose

Conservatief (niet-operatief)

  • Rust en ergonomie: verminderen van belasting bij huishoudelijke en werkactiviteiten.

  • Handtherapie: oefeningen gericht op kracht en mobiliteit.

  • Spalk of duimbrace: stabiliseert het gewricht en vermindert pijn.

  • Medicatie: paracetamol of NSAID’s bij pijn en ontsteking.

  • Injecties: corticosteroïden in het gewricht bij hevige klachten.

bekijk hier de beste duim braces

Operatief (bij ernstige klachten)

  • Trapeziectomie: verwijdering van het trapeziumbot.

  • Ligamentreconstructie en peesinterpositie (LRTI): stabiliseert het gewricht en voorkomt wrijving.

  • Prothese: kunstgewricht als vervanging, vooral bij jongere patiënten.

Chirurgische behandeling wordt overwogen wanneer conservatieve maatregelen onvoldoende effect hebben.

Hulpmiddelen voor dagelijks leven

  • Potopener en ergonomisch keukengerei

  • Tubeknijper

  • Aangepast bestek

  • Schrijfhulpmiddelen

Lees verder: Dagelijkse hulpmiddelen voor mensen met duimartrose

Preventie en leefstijl

  • Vermijd langdurige overbelasting

  • Gebruik hulpmiddelen om kracht te besparen

  • Oefen regelmatig hand- en duimspieren

  • Zorg voor een gezonde leefstijl (gewicht, voeding, beweging)

Praktische oefeningen: Oefeningen bij duimklachten: versterk je spieren en verbeter mobiliteit

Conclusie

Duimbasisartrose (CMC-1) is een veelvoorkomende oorzaak van duimpijn, vooral bij vrouwen op middelbare leeftijd. Met een combinatie van handtherapie, braces en hulpmiddelen kan de pijn vaak goed worden beheerst. Bij ernstige gevallen biedt chirurgie duurzame verlichting.