Frozen Shoulder – Herstel, Behandeling en Oefeningen
Een frozen shoulder, of adhesieve capsulitis, is een aandoening waarbij het schouderkapsel verdikt en verkleeft, wat leidt tot stijfheid, pijn en functieverlies.
De aandoening treft ongeveer 2–5% van de volwassen bevolking, met een piek tussen 40–60 jaar (Cochrane, 2023).
Er zijn drie klinische fasen:
Freezing (ontstekingsfase, 0–3 mnd) – hevige pijn, vooral ’s nachts.
Frozen (stijve fase, 3–9 mnd) – minder pijn, maar sterk beperkte beweeglijkheid.
Thawing (herstel, 9–18 mnd) – mobiliteit keert langzaam terug.
KNGF (2022): De gemiddelde hersteltijd bedraagt 9–24 maanden, afhankelijk van behandeling en comorbiditeit (zoals diabetes).
Oorzaken en risicofactoren
Een frozen shoulder ontstaat meestal idiopathisch (zonder duidelijke oorzaak), maar enkele risicofactoren zijn bekend:
Diabetes mellitus type 1 of 2 (3–5× verhoogd risico)
Hypothyreoïdie
Postoperatief of posttraumatisch immobilisatie
Langdurige ontstekingsprocessen
De aandoening kent een capsulaire ontstekingsreactie waarbij fibroblasten overmatig collageen type III produceren → verdikking en contractie van het kapsel.
Wetenschappelijk onderbouwde behandeling per fase
De behandeling richt zich op pijnbeheersing, mobiliteit en functionele revalidatie, afhankelijk van de fase waarin de patiënt zich bevindt.
Fase 1: Pijnreductie & ontstekingscontrole (Freezing-fase)
Doel: pijnverlichting, verminderen van ontstekingsactiviteit, behoud van passieve mobiliteit.
Onderbouwing
Cochrane Review (2023): vroegtijdige mobilisatie vermindert risico op langdurige stijfheid.
KNGF 2022: kortdurend gebruik van corticosteroïden of NSAID’s kan pijn verminderen.
Interventies
Pendeloefeningen: binnen pijnvrije grens, 2–3×/dag.
Capsulaire stretching (mild): vooral endorotatie en abductie.
Manuele therapie (low grade mobilisaties): sterk bewijs voor pijnvermindering.
Educatie: uitleg over het natuurlijke herstelverloop verlaagt stress en spierspanning.
Belangrijk: Forceer de beweging niet — dit kan het ontstekingsproces verlengen.
Fase 2: Mobiliteitsherstel (Frozen-fase)
Doel: vergroten van passieve en actieve mobiliteit, stimuleren van kapselglijden
Onderbouwing
JOSPT (2021): mobilisatietechnieken gecombineerd met oefentherapie verbeteren ROM (range of motion) significant.
BJSM (2020): scapulaire stabilisatie versnelt functioneel herstel.
Interventies
Joint mobilisaties (Grade III-IV): posterieure en inferieure glides.
Stretching met elastische band (posterior capsule).
Actieve oefeningen:
Wall climbing (handen langs muur omhoog lopen)
Table slides
Towel stretch achter de rug.
Warmte-applicatie voorafgaand aan mobilisatie → verhoogt elasticiteit van het kapsel.
Na 8 weken mobilisatietherapie stijgt abductie met gemiddeld 35° (JOSPT, 2021).
Fase 3: Functioneel herstel (Thawing-fase)
Doel: herstel van kracht, coördinatie en functionele bewegingspatronen.
Onderbouwing
Sports Health (2022): progressieve weerstandstraining is essentieel om spieratrofie te herstellen.
Cochrane (2023): actieve oefentherapie is superieur aan passieve mobilisatie in deze fase.
Interventies
Weerstandsbandtraining (TheraBand)
Externe rotatie, flexie en abductie
3×15 herhalingen, 3–4×/week
Closed chain oefeningen
“Wall push-up plus” → versterkt scapulaire stabiliteit
“Dynamic Y-raise” voor supraspinatus-activatie
Functionele integratie
Dagelijkse bewegingen simuleren: reiken, aan- en uitkleden, bovenhandse taken.
Gemiddeld functioneel herstel binnen 6–12 maanden (Sports Health, 2022).
Hulpmiddelen ter ondersteuning
| Hulpmiddel | Functie | Wetenschappelijk bewijs |
| Warmtekussen of hot pack | Bevordert doorbloeding | Sterk bewijs (Cochrane, 2023) |
| Weerstandsband (TheraBand) | Progressieve spieropbouw | Sterk bewijs (JOSPT, 2021) |
| Pulley systeem | Actieve mobiliteit binnen comfortzone | Matig bewijs |
| Massage gun / fascia-roller | Spierspanning reduceren | Beperkt bewijs |
| Ergonomische hulpmiddelen | Behoud houding, preventie recidief | Sterk bewijs (Occup. Health, 2022) |
Preventie en onderhoud
Na herstel blijft het belangrijk om de schouder soepel en sterk te houden:
Dagelijkse mobiliteitsoefeningen (2–3 min.)
Houdingscorrectie (rechte thoracale houding, schouders niet afronden)
Regelmatige krachttraining van de cuff
Bij diabetes: stabiele bloedsuikerspiegel bevordert peesgezondheid.
Conclusie
Een frozen shoulder vraagt om geduld, consistente oefening en goede begeleiding.
Wetenschappelijk onderzoek is eensgezind:
“Actieve mobilisatie, gefaseerde belasting en scapulaire training leveren betere resultaten dan passieve therapie alleen.” (KNGF 2022)
Door de juiste strategie te volgen, herwin je niet alleen je schouderfunctie — maar ook je kwaliteit van leven.
Interne links
⚠️ Disclaimer: De informatie in dit artikel is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt geen medisch advies. Raadpleeg bij aanhoudende of ernstige klachten altijd een arts of fysiotherapeut.