Knieklachten_Oorzaken_Behandeling_Oefeningen_Preventie

Knieklachten – Oorzaken, Behandeling, Oefeningen & Preventie

Knieklachten behoren tot de meest voorkomende bewegingsproblemen in Nederland. Jaarlijks ervaart ruim 20% van de bevolking knieproblemen, variërend van sportblessures tot slijtage. Fysiotherapeuten spelen een cruciale rol bij diagnostiek, behandeling en preventie. In dit artikel vind je een complete gids over knieklachten, inclusief wetenschappelijke inzichten, oefeningen, hulpmiddelen en preventieve tips.

Anatomie van de knie

Het kniegewricht is het grootste gewricht in het lichaam. Het is een complex gewricht wat je zou kunnen vergelijken een deurscharnier. Het gewricht bestaat uit verschillende structuren, te weten:

  • Botten:. Het bovenbeen(Femur), Het scheenbeen(Tibia) en knieschijf(Patella)
  • Kraakbeen: De gewichtvlakken zijn bedekt met kraakbeen. Kraakbeen is erg sterk, glad, olieachtig weefsel wat erg goed verschillende drukkrachten op kan vangen. Gewrichtskraakbeen is niet doorbloed en er lopen geen zenuwen doorheen. Een mens maakt tot ongeveer zijn/haar 25ste nieuw kraakbeen aan, daarna niet meer.
  • Meniscussen: Tussen het boven en onderbeen bevinden zich 2 kraakbeen ringen, beter bekend als de binnen- en buitenmeniscus. De binnenmeniscus zit vast aan het buitenkapsel van de knie, de buitenmeniscus niet.
  • Ligamenten: Ligamenten zorgen ervoor dat het gewricht bij elkaar gehouden wordt. De knie bevat 4 belangrijke ligamentstucturen, 2 buitenbanden aan de binnen- en buitenzijde van de knie en 2 kruisbanden.  De voorste- en achterste kruisband. Ligamenten zorgen voor passieve stabiliteit.
  • Pezen & spieren:  De pezen en spieren van het onder- en bovenbeen welke aanhechten rondom de knie. Spieren zorgen voor dynamische stabiliteit.

Veelvoorkomende knieklachten

1. Meniscusletsel

In de knie zitten 2 halve maanvormige stootkussentjes. De binnen en buiten meniscus. Belangrijke functies van de meniscus zijn:

  • het absorberen van druk, 
  • juiste verdeling van gewichtvloeistof en 
  • zorgen voor een perfecte aansluiting van het rondere uitende van het dijbeen op het meer platte plateau van het scheenbeen.

  • Vaak door draaibeweging of slijtage

Meer info: Meniscusletsel – herstel en oefeningen

2. Kruisbandletsel (ACL/PCL

De voorste kruisband zit in het gewricht, diagonaal vanaf het dijbeen naar het scheenbeen. Deze kruisband zorgt ervoor de het onderbeen niet naar voren kan afglijden. Kruisbanden hebben een stabiliserende functie.  Recent onderzoek heeft aangetoond dat deze kruisband niet knapt enkel door spanning maar dat er voorafgaand aan deze spanning een inscheuring heeft plaatsgevonden. Vervolgens draait het onderbeen tov het bovenbeen naar binnen waardoor de kruisband verder in- of afscheurt. Dit is veel voorkomende oorzaak van knieklachten.

De achterste kruisband loopt -zoals de naam al aangeeft- achter de voorste kruisband en zit ook vast aan het dijbeen en scheenbeen. De achterste kruisband is de sterkste band in de knie. Deze kruisband voorkomt dat de knie kan overstrekken waardoor het onderbeen naar achter schiet ten opzichte van het bovenbeen.

  • Typisch bij sporters na een draaibeweging

Meer info: Voorste kruisband revalidatie

3. Patellofemoraal pijnsyndroom (PFPS)

  • Pijn rondom de knieschijf bij traplopen, hurken of lang zitten

Meer info: Patellofemoraal pijnsyndroom

4. Gonartrose (artrose van de knie)

Tot ongeveer je 25ste maak je nieuw kraakbeen aan. Kraakbeen is gewrichtsbekleding en kan grote drukkrachten verwerken. Gezond volledig intact kraakbeen in de de knie is ongeveer 4 mm dik. Wanneer kraakbeen afneemt in kwaliteit ontstaat gewichtslijtage. Eerder doorgemaakt knieletsel zorgt vaak voor vervroegde slijtage.

  • Slijtage van het kraakbeen, vaak bij ouderen

Meer info: Gonartrose – artrose van de knie

5. Overbelastingsblessures

Vaak ontstaan de knieklachten door chronische(langdurige) overbelasting maar de ‘trigger’ is vaak een acute overbelasting door sporten zoals voetbal, hockey, volleybal en basketbal. De jumpers knee komt het meest voor bij jonge sporters.

Overbelasting betekent dat de pees meer krachten moet verwerken dan wat het weefstel eigenlijk aankan. Hierdoor ontstaan er microscheurtjes in de pees. Het lichaam probeert deze schade te herstellen middels een natuurlijke ontstekingsreactie. De pees wordt hierdoor dikker én zwakker.

  • Lopersknie (ITBS), jumpers knee (patellapees)

Meer info: Overbelastingsblessures: lopersknie & jumpers knee

6. Bursitis en peesproblemen

  • Ontstekingen rond de knie

Diagnostiek

Een fysiotherapeut voert meestal:

  • Anamnese: klachten in kaart brengen

  • Lichamelijk onderzoek: mobiliteit, stabiliteit, spiertesten

  • Beeldvorming:  Musculoskeletal Ultrasound(MSU) en is een onderzoekstechniek waarbij ultrasone geluidsgolven worden gebruikt om structuren binnen het bewegingsapparaat, zoals spieren, pezen, gewrichten, botten, banden en slijmbeurzen, in beeld te brengen. Het is een snelle, pijnloze en veilige methode om afwijkingen, blessures of de oorzaak van klachten in kaart te brengen, wat direct kan leiden tot een gerichte behandeling door een gespecialiseerde specifiek daarvoor opgeleide professional, bijvoorbeeld een fysiotherapeut.

👉 Volgens KNGF-richtlijnen is klinisch onderzoek vaak voldoende, tenzij ernstige letsels of operatie worden vermoed.

Behandeling & revalidatie

Behandelopties verschillen per klacht, maar kennen dezelfde pijlers:

1. Conservatief (niet-operatief)

  • Fysiotherapie en oefentherapie

  • Pijnstilling en ontstekingsremmers

  • Activiteiten aanpassen

2. Operatief (indien nodig):

  • Meniscusresectie/hechting

  • Voorste kruisbandreconstructie

  • Knieprothese bij artrose

3. Revalidatie na operatie:

  • Fase 1: mobiliteit en pijncontrole

  • Fase 2: spierkracht en stabiliteit

  • Fase 3: sportspecifieke training

  • Return to sport

Oefeningen bij knieklachten

Fysiotherapie richt zich op:

  • Mobiliteit: kniebuigingen, stretches

  • Kracht: squats, step-ups, excentrische training

  • Stabiliteit: balans- en coretraining

  • Functioneel: sportspecifieke bewegingen

💡 Wetenschappelijke onderbouwing:

  • Excentrische training is effectief bij tendinopathieën

  • Neuromusculaire training vermindert risico op kruisbandletsel (FIFA 11+ programma)

Hulpmiddelen bij knieklachten

  • Braces: stabiliteit en ondersteuning

  • Tape: corrigeert beweging en vermindert pijn

  • Steunzolen: verbeteren stand van voet/knie

  • Krukken of wandelstokken: tijdelijk ontlasten

Preventie van knieklachten

  • Goede warming-up & cooling-down

  • Core stability & spierbalans

  • Sportspecifieke preventieprogramma’s (vb het FIFA 11+ programma, een warming up protocol dat specifiek is ontworpen om blessures bij voetballers, mn aan de knie en kruisbanden te veerminderen)

  • Leefstijlfactoren: gezond gewicht, voldoende beweging

Conclusie

Knieklachten zijn divers, maar goed te behandelen met een combinatie van fysiotherapie, gerichte oefeningen, hulpmiddelen en preventieve maatregelen. Door te investeren in wetenschappelijk onderbouwde therapie en structurele preventie kunnen veel patiënten sneller herstellen en blessures voorkomen.

👉 Verdiep je in de specifieke klachten via onze gerelateerde artikelen:

⚠️ Disclaimer: De informatie in dit artikel is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt geen medisch advies. Raadpleeg bij aanhoudende of ernstige klachten altijd een arts of fysiotherapeut.