Oefeningen na een heupprothese: effectief en veilig herstel
Na een heupoperatie is beweging essentieel. Het uitvoeren van de juiste oefeningen na een heupprothese bevordert het herstel, voorkomt complicaties zoals trombose en verkleint de kans op blijvende beperkingen. Dit artikel geeft een overzicht van de meest effectieve en wetenschappelijk onderbouwde revalidatieoefeningen.
Onderzoek van het Radboudumc (2022) laat zien dat patiënten die consequent oefenen gemiddeld 30% sneller revalideren.
Doelen van oefentherapie na een heupprothese
Verbeteren van spierkracht (m. gluteus medius, quadriceps)
Herstel van mobiliteit in het heupgewricht
Voorkomen van complicaties zoals spieratrofie en gewrichtsstijfheid
Ondersteunen van balans en looppatroon
Interne links:
- Leefstijl en voeding tijdens revalidatie
Fases van oefenrevalidatie
Fase 1: Week 1-2 (postoperatief)
Doel: circulatie en lichte mobilisatie
Voorbeelden en uitleg:
Enkelpompen: Ga in rugligging liggen, beweeg je voeten op en neer (alsof je gas geeft). Herhaal 10-15x per uur om de doorbloeding te stimuleren.
Isometrische quadricepsaanspanning: Span de dijbeenspieren aan zonder je been te bewegen. Houd dit 5 seconden vast, ontspan, en herhaal 10 keer. Dit helpt spieractiviteit te behouden.
Glij-oefeningen met hiel: Liggend op je rug, glijd je hiel langzaam naar je bil toe en strek weer uit. Houd de beweging vloeiend en pijnvrij.
Fase 2: Week 3-6
Doel: spierkracht en zelfstandigheid vergroten
Voorbeelden en uitleg:
Bruggetje maken: Lig op je rug, knieën gebogen, voeten op de grond. Duw je bekken omhoog en houd enkele seconden vast. Versterkt de bilspieren en core.
Heupabductie in zijlig: Lig op de niet-geopereerde zij. Til het geopereerde been langzaam omhoog tot 30-45 graden, houd vast, laat langzaam zakken. Zorg voor een gecontroleerde beweging.
Lopen met krukken: Oefen het correct afwikkelen van je voet, met korte afstanden en onder begeleiding. Belangrijk om een goed looppatroon aan te leren.
Fase 3: Week 6-12
Doel: functionele bewegingen hervatten
Voorbeelden en uitleg:
Traplopen: Begin met omhoog gaan door het gezonde been eerst te gebruiken. Bij afdalen zet je eerst het geopereerde been. Gebruik altijd een leuning.
Fietsen op hometrainer: Begin met lage weerstand, start met 5-10 minuten en bouw op. Let op een goed afgestelde zithoogte zodat je heup niet te veel buigt (>90° vermijden).
Mini-squats: Sta met steun van een tafel of stoel. Zak rustig door de knieën tot max. 90 graden. Houd je rug recht en knieën boven je voeten.
Fase 4: 3 maanden en verder
Doel: sport, werk en ADL hervatten
Voorbeelden en uitleg:
Wandelen >30 min: Verhoog geleidelijk je wandeltijd. Let op symmetrisch looppatroon en vermijd overbelasting.
Zwemmen: Bij voorkeur schoolslag of rugslag. Vermijd plotselinge draaibewegingen.
Functionele training in de sportschool: Gebruik apparaten met lage weerstand, zoals leg press of leg curl, en concentreer je op symmetrie en correcte houding.
Belang van professionele begeleiding
Een fysiotherapeut of oefentherapeut kan:
De oefeningen afstemmen op jouw hersteltempo
Corrigeren bij foutieve bewegingen
Voortgang objectief meten (bv. d.m.v. TUG-test of spierkrachtmetingen)
Uit een studie in het Journal of Rehabilitation Research (2021) blijkt dat patiënten mét fysiotherapeutische begeleiding significant beter scoren op kwaliteit van leven (SF-36).
Interne links:
- Fysiotherapie bij revalidatie heupprothese
Veelgemaakte fouten en risico's
Te vroeg zwaar belasten (zoals hardlopen)
Geen aandacht voor loophouding (verhoogt valrisico)
Onregelmatig oefenen of oefeningen overslaan
- Zorg dat de heup niet te veel buigt, pas op met heupflexie (>90gr) in combinatie met het naar binnen draaien van de heup/
Tip: Houd een oefendagboek bij om je voortgang bij te houden.
Conclusie
Oefeningen na een heupprothese vormen de ruggengraat van het herstelproces. Door systematisch, veilig en onder begeleiding te oefenen, herstel je sneller en voorkom je complicaties. Gebruik dit artikel als leidraad, maar overleg altijd met je fysiotherapeut.
Disclaimer – Verantwoord gebruik van oefeningen
⚠️ De informatie en oefeningen op deze website zijn bedoeld ter educatie en algemene voorlichting.
Ze kunnen een bezoek aan een arts, fysiotherapeut of andere zorgprofessional niet vervangen.
Hoewel alle inhoud zorgvuldig is samengesteld en gebaseerd is op actuele wetenschappelijke richtlijnen (waaronder KNGF, JOSPT en Cochrane), blijft het uitvoeren van de oefeningen op eigen risico.
Bij aanhoudende of toenemende pijn wordt geadviseerd om direct contact op te nemen met een geregistreerd fysiotherapeut of arts.
De uitgever en auteur van deze website kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor enig letsel, schade of gevolg dat voortvloeit uit het onjuist uitvoeren van oefeningen of het negeren van medisch advies.