revalidatie na rotator cuff operatie

Revalidatie na rotator cuff operatie: fases, oefeningen en herstel

Een rotator cuff operatie is een veelvoorkomende ingreep bij schouderklachten die niet op conservatieve therapie reageren. Na de operatie is de juiste revalidatie cruciaal voor een goed en langdurig functioneel herstel. In dit artikel bespreken we het volledige hersteltraject, gefaseerde oefeningen, valkuilen en wetenschappelijke aanbevelingen.

Wat is een rotator cuff ruptuur?

De rotator cuff bestaat uit vier pezen (supraspinatus, infraspinatus, subscapularis en teres minor) die zorgen voor stabiliteit en beweging van het schoudergewricht. Een scheur in één of meerdere van deze pezen kan leiden tot pijn, krachtsverlies en bewegingsbeperking.

Oorzaken van een scheur:

  • Degeneratie door leeftijd of overbelasting

  • Acute scheur bij val of trauma

  • Chronische impingement (peesbeknelling)

Een operatie (arthroscopisch of open) is aangewezen wanneer fysiotherapie, injecties en rust onvoldoende resultaat geven.

Fases van revalidatie na rotator cuff herstel

De revalidatie is gefaseerd opgebouwd en volgt een biomedisch-herstelgericht model met nadruk op peesgenezing, functieherstel en belastingstolerantie.

Fase 1 – Protectieve fase (0–6 weken postoperatief)

Doel: bescherming van de gerepareerde pees en pijncontrole

Kenmerken:

  • Arm in een sling of immobilisatiebrace

  • Alleen passieve bewegingen toegestaan (binnen grenzen van de arts)

  • Actieve elleboog-, hand- en polsbewegingen

  • Educatie over houding, rust en belasting

  • Geen actieve schouderbeweging!

Rol fysiotherapeut:

  • Monitoring wondgenezing

  • Pijnmanagement en houdingsadviezen

  • Start passieve mobilisaties (vaak vanaf week 2)

Fase 2 – Mobilisatiefase (6–12 weken)

Doel: vergroten van het passieve en actieve bewegingsbereik zonder belasting van de hechting

Kenmerken:

  • Geleidelijke overgang naar actieve-assistieve oefeningen

  • Start spieractivatie rotator cuff & scapulastabiliteit

  • Vermijden van zware belasting of rekkingen van de pees

Let op: nog geen weerstandstraining
Rol fysiotherapeut:

  • Scapulatraining

  • Oefeningen in gesloten keten

  • Verbetering houding en ADL-integratie

Fase 3 – Versterkingsfase (12–20 weken)

Doel: krachtopbouw van de rotator cuff, coördinatie en functionele stabiliteit

Kenmerken:

  • Progressieve weerstandsoefeningen (TheraBand, gewichten)\n- Verbetering van romp- en scapulacontrole

  • Starten met functionele bewegingen (tillen, reiken)

Rol fysiotherapeut:

  • Begeleiden van proprioceptie- en krachtherstel

  • Evaluatie van spierbalans

  • Opbouw trainingsbelasting

Fase 4 – Functionele fase (>20 weken)

Doel: terugkeer naar werk, sport en dagelijkse activiteiten

Kenmerken:

  • Volledige actieve ROM

  • Functionele krachtoefeningen (vb. werpen, duwen)

  • Sport- of werkgerichte training

Rol fysiotherapeut:

  • Return-to-sport begeleiding

  • Preventieve training tegen recidief

  • Belastbaarheid meten en bewaken

Wetenschappelijke ondersteuning:

De fasering is gebaseerd op onderzoek naar peesheling en belastbaarheid, zoals beschreven in o.a.:

  • Kuhn et al. (2013) – Evidence-based rotator cuff rehabilitation protocol

  • KNGF-richtlijn Schouderklachten (2021)

  • Wilcox et al. (2019) – tissue healing and functional progression after cuff repair

  • Klintberg et al. (2022) – scapulagerichte aanpak

Prognose en herstelduur

RevalidatiecomponentRichtlijn
Volledig herstel mobiliteit12–16 weken
Herstel van kracht4–6 maanden
Sporthervatting6–9 maanden
Kans op her-ruptuur15–30% (afhankelijk van leeftijd, grootte scheur, therapietrouw)

Veelvoorkomende valkuilen

  • Te snel stoppen met brace

  • Geen begeleiding bij thuisoefeningen

  • Geen aandacht voor scapulastabiliteit

  • Geen nazorg in fase 3–4 → risico op recidiefklachten

Interne links

Conclusie

Revalidatie na een rotator cuff operatie is een lang traject waarin een zorgvuldige opbouw essentieel is voor goed herstel. Met begeleiding van een fysiotherapeut, inzet van thuisoefeningen en gebruik van de juiste hulpmiddelen, is de kans op volledig herstel groot.

Disclaimer

De informatie in dit artikel is bedoeld voor algemene informatieve doeleinden en is niet bedoeld als vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Raadpleeg altijd een arts of fysiotherapeut bij medische vragen of voordat je veranderingen aanbrengt in je behandeltraject of oefenroutine.