Voltaren bij artrose: wetenschappelijke onderbouwing
Artrose is één van de meest voorkomende oorzaken van chronische gewrichtspijn en een belangrijke reden voor fysiotherapeutische behandeling.
Bewegen blijft dé sleutel tot behoud van functie, maar bij pijnlijke gewrichten kan het lastig zijn om actief te blijven.
Een veelgebruikte ondersteunende optie is Voltaren (diclofenacgel) – een topicale NSAID die pijn en ontsteking lokaal kan verminderen.
In dit artikel lees je:
wat de wetenschappelijke onderbouwing is van Voltaren bij artrose,
hoe het werkt op gewrichtsniveau,
en hoe het veilig geïntegreerd kan worden binnen fysiotherapie.
Wat is artrose?
Artrose is een chronische gewrichtsaandoening waarbij het kraakbeen dunner wordt, de gewrichtsvloeistof verandert en het bot eronder reageert met verdikking (osteofyten).
Het gevolg: pijn, stijfheid en beperkte mobiliteit.
De mate van pijn wordt beïnvloed door:
ontstekingsactiviteit in het gewricht,
spierspanning en gewrichtsbelasting,
centrale sensitisatie bij langdurige klachten.
Hoe werkt Voltaren bij artrose?
Voltaren bevat diclofenac-diethylamine, een niet-steroïde ontstekingsremmer (NSAID).
Wanneer aangebracht op de huid:
dringt het actief bestanddeel door tot in de gewrichtsweefsels,
remt het COX-enzymen die verantwoordelijk zijn voor prostaglandineproductie,
vermindert het lokale ontstekingsactiviteit en pijnsensatie.
Farmacologische studies tonen aan dat topicale diclofenac therapeutische concentraties in synoviaal weefsel bereikt, terwijl de systemische opname minder dan 10% is van orale NSAID’s (Rainsford, Drugs & Aging, 2021).
Wat zegt de wetenschap over Voltaren bij artrose?
1. Effectiviteit
Derry et al. (Cochrane, 2016): Topicale diclofenac vermindert pijn bij knie- en handartrose significant meer dan placebo.
Effectgrootte (SMD): −0.40; Number Needed to Treat (NNT) ≈ 6.Zeng et al. (Osteoarthritis Cartilage, 2021): In meta-analyse van 17 RCT’s was diclofenacgel even effectief als orale diclofenac op pijnreductie en functieverbetering, maar met 90% minder systemische bijwerkingen.
Altman et al. (2020, Clin Rheumatol): bevestigt klinisch relevante pijnverbetering binnen 1 week bij knieartrose.
2. Richtlijnen
NICE Guideline NG226 (2022): adviseert topicale NSAID’s als eerste farmacologische keuze bij knie- en handartrose, vóór orale pijnstillers.
Farmacotherapeutisch Kompas (2024): raadt cutane diclofenac aan bij lokale artrosepijn als veilig alternatief voor orale NSAID’s.
NHG-Standaard Artrose (2024): positioneert topicale NSAID’s als eerste stap naast oefentherapie en leefstijl.
3. Fysiotherapeutisch perspectief
Onderzoek van Nicolson et al. (2018, Clin J Pain) toont aan dat patiënten met pijnreductie door topicale NSAID’s sneller deelnemen aan oefentherapie en meer bewegen binnen pijngrenzen.
Pijnvermindering verbetert therapietrouw en zelfredzaamheid, cruciale pijlers binnen fysiotherapie.
Vergelijking: topicale vs. orale NSAID’s
| Kenmerk | Topicale diclofenac | Orale diclofenac |
| Werkingsgebied | Lokaal (huid/gewricht) | Systemisch |
| Effect op pijn | Gelijkwaardig bij milde-matige artrose | Gelijkwaardig |
| Systemische opname | <10% | 100% |
| Bijwerkingen | Lichte huidreacties | Maag-, hart- en nierklachten |
| Richtlijnadvies | Eerste keuze | Tweede keuze bij onvoldoende effect |
Conclusie: Bij lokale artrosepijn is Voltaren even effectief als orale pijnstillers, maar veiliger in gebruik
Toepassing binnen fysiotherapie
Voltaren kan helpen als ondersteunende maatregel om oefentherapie beter uit te voeren bij pijnlijke gewrichten.
| Fase | Doel | Fysiotherapeutische focus |
| Beginfase | Pijnreductie, motivatie verhogen | Educatie, lage intensiteitsoefeningen |
| Opbouwfase | Bewegingstolerantie vergroten | Kracht, stabiliteit, gewichtsreductie |
| Onderhoudsfase | Flare-ups beheersen | Zelfmanagement, leefstijlcoaching |
Breng 2–3× per dag een dunne laag aan op het pijnlijke gewricht (bijv. knie of hand).
Niet op wondjes of beschadigde huid gebruiken.
Wassen van handen na gebruik.
Toepassen 30–60 min vóór oefensessie kan comfort vergroten.
Duur van gebruik: enkele dagen tot 3 weken; evalueer met fysiotherapeut of arts bij aanhoudende klachten.
Veiligheid en bijwerkingen
Topicale diclofenac wordt goed verdragen:
Meest voorkomende bijwerking: milde huidirritatie (2–5%).
Zelden allergische reacties of fotosensitiviteit.
Niet combineren met andere NSAID’s zonder overleg met arts.
Vermijden tijdens het laatste trimester van zwangerschap.
Patiënten met hart-, nier- of maagklachten hebben baat bij topicaal gebruik, omdat systemische blootstelling veel lager is dan bij orale varianten (Rainsford, 2021).
Beperkingen van het bewijs
De meeste studies focussen op knie- en handartrose; bewijs bij heup- of wervelkolomartrose is beperkter (door dieper gelegen gewrichten).
Effect is tijdelijk: pijnvermindering ondersteunt bewegen, maar geneest artrose niet.
Blijvend resultaat hangt af van leefstijl, oefenprogramma en gewichtsmanagement.
Samenvatting
| Aspect | Bevinding |
| Werkzaamheid | Aangetoond bij knie- en handartrose (Cochrane, 2016; Zeng, 2021) |
| Veiligheid | Weinig systemische bijwerkingen |
| Richtlijnpositie | Eerste farmacologische keuze (NICE, 2022; NHG, 2024) |
| Rol bij fysiotherapie | Ondersteunt oefentherapie door pijnverlichting |
| Gebruik | Kortdurend, lokaal, volgens bijsluiter |
Conclusie
Topicale diclofenac (Voltaren) heeft een sterke wetenschappelijke basis bij artrose.
Binnen fysiotherapie biedt het een tijdelijke, veilige pijnverlichting die:
beweging vergemakkelijkt,
oefentherapie ondersteunt,
en bijdraagt aan beter functioneren.
Het blijft echter een aanvullende behandeling — het fundament van artrosezorg blijft actieve therapie, educatie en leefstijlinterventie.
Interne links
Bronnen
Derry S et al. Topical NSAIDs for chronic musculoskeletal pain in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2016;CD007400.
Zeng C et al. Efficacy and safety of topical diclofenac for osteoarthritis: meta-analysis of RCTs. Osteoarthritis Cartilage. 2021;29(7):923–935.
NICE Guideline NG226. Osteoarthritis in over 16s: diagnosis and management. 2022.
Farmacotherapeutisch Kompas (NL). Diclofenac – toepassing bij artrose. 2024.
Altman RD et al. Topical diclofenac in knee osteoarthritis. Clin Rheumatol. 2020;39(3):913–921.
Nicolson PJ et al. Pain reduction and early mobilization with topical NSAIDs. Clin J Pain. 2018;34(7):646–652.
Rainsford KD. Diclofenac topical formulations: pharmacology and safety. Drugs & Aging. 2021;38(3):199–210.
Disclaimer
De informatie op deze pagina is uitsluitend bedoeld voor algemene voorlichting en is niet bedoeld als vervanging van professioneel medisch advies, diagnose of behandeling.
Voltaren is een geneesmiddel dat diclofenac bevat en behoort tot de groep van de niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID’s). Gebruik Voltaren altijd volgens de aanwijzingen in de bijsluiter en raadpleeg een arts of apotheker bij twijfel, bestaande aandoeningen of gelijktijdig gebruik van andere medicijnen.
De hier beschreven werking en wetenschappelijke informatie zijn gebaseerd op gepubliceerd onderzoek en officiële richtlijnen (zoals NICE, Cochrane en het Farmacotherapeutisch Kompas). Resultaten en ervaringen kunnen per persoon verschillen.
De informatie op deze website is niet gesponsord door of verbonden aan de fabrikant van Voltaren (Haleon).
Eventuele merknamen worden uitsluitend ter informatie en vergelijking genoemd.
Bij aanhoudende of toenemende klachten, roodheid, zwelling, koorts of twijfel over het gebruik van Voltaren, neem contact op met je (huis)arts