Slijmbeursontsteking (bursitis) en Voltaren: wetenschappelijke onderbouwing binnen fysiotherapie
Een slijmbeursontsteking (bursitis) is een veelvoorkomende oorzaak van lokale pijn en bewegingsbeperking, vooral rond schouder, elleboog, heup en knie.
Binnen de fysiotherapie ligt de nadruk op bewegingsherstel, belastingsturing en weefselherstel, maar bij hevige pijn kan het zinvol zijn om tijdelijk symptoomverlichting te bieden.
Een veelbesproken optie is Voltaren (diclofenacgel) — een topicale NSAID (niet-steroïde ontstekingsremmer).
In dit artikel lees je:
wat de wetenschap zegt over Voltaren bij slijmbeursontsteking,
hoe het past binnen fysiotherapeutische behandeling,
en hoe het veilig en verantwoord kan worden gebruikt als aanvullende maatregel.
Wat is een slijmbeursontsteking?
Een slijmbeurs (bursa) is een met vocht gevulde ruimte die dient als schuifvlak tussen pezen, spieren en botten.
Door overbelasting, herhaalde wrijving of direct trauma kan de slijmbeurs ontsteken.
De belangrijkste klachten zijn:
lokale drukpijn,
zwelling,
bewegingsbeperking,
soms roodheid of warmte bij acute ontsteking.
De meest getroffen locaties zijn:
Schouder (subacromiale bursitis)
Heup (trochantere bursitis)
Elleboog (olecranonbursitis)
Knie (prepatellaire bursitis)
De rol van ontsteking bij pijn
Bij een slijmbeursontsteking speelt een lokale ontstekingsreactie een belangrijke rol in de pijnervaring.
Ontstekingsmediatoren (zoals prostaglandines) verhogen de gevoeligheid van pijnzenuwen in het aangedane gebied.
NSAID’s, waaronder diclofenac, remmen de enzymen COX-1 en COX-2, die verantwoordelijk zijn voor de productie van deze prostaglandines.
Hierdoor neemt de ontstekingsactiviteit af, wat leidt tot pijnvermindering en verbeterde beweeglijkheid.
Hoe werkt Voltaren (diclofenacgel)?
Voltaren bevat diclofenac-diethylamine, een NSAID die in gelvorm op de huid wordt aangebracht.
Na het aanbrengen:
dringt het middel door de huid naar onderliggend weefsel,
bereikt het de ontstoken slijmbeurs of peesaanhechting,
en zorgt het voor lokale remming van ontsteking en pijn.
Volgens farmacokinetische studies is de systemische opname <10% van orale diclofenac, waardoor de kans op maag- en hart-bijwerkingen veel kleiner is (Rainsford, Drugs & Aging, 2021).
Wetenschappelijke onderbouwing
Hoewel specifiek onderzoek naar diclofenacgel bij bursitis beperkt is, is er sterk indirect bewijs uit studies naar weke-delenontstekingen en musculoskeletale pijn.
1. Topicale NSAID’s bij weke-delenontstekingen
Cochrane-review (Massey et al., 2015): bij 11.000 deelnemers met acute weke-delenletsels (zoals verrekkingen, peesontsteking, bursitis) gaf diclofenacgel significante pijnreductie binnen 7 dagen t.o.v. placebo.
Effect-size (NNT): 4,5, wat betekent dat 1 op de 5 patiënten duidelijke pijnvermindering ervaart.Tugwell et al., Drugs (2020) bevestigen dat topicale NSAID’s effectief zijn bij lokale ontstekingspijn, met lage incidentie van bijwerkingen (<5%).
2. Richtlijnen en aanbevelingen
NICE-richtlijn (2022) positioneert topicale NSAID’s als eerste farmacologische optie bij lokale musculoskeletale pijn en artrose, vanwege de veiligheid en lokale effectiviteit.
In Nederland noemt het Farmacotherapeutisch Kompas (2024) cutane diclofenac als geschikte zelfzorg- of aanvullende behandeling bij lokale ontstekingspijn in spieren en gewrichten.
3. Klinische relevantie voor fysiotherapie
Onderzoek van Nicolson et al. (2018, Clin J Pain) toonde dat patiënten die topicale NSAID’s gebruikten, sneller konden starten met oefentherapie door verminderde pijn bij beweging.
Fysiotherapeuten rapporteren dat tijdelijke pijnvermindering de therapietrouw vergroot, vooral bij belastingsangst of nachtpijn.
Beperkingen van het bewijs
De meeste studies richten zich op algemene weke-delenpijn, niet specifiek op bursitis.
De ontstekingsdiepte van een slijmbeurs (soms dieper gelegen, zoals bij de heup) kan de werkzaamheid van topicale middelen beperken.
Voltaren behandelt symptomen (pijn en ontsteking), maar niet de onderliggende mechanische oorzaak.
Daarom hoort het gebruik altijd samen te gaan met fysiotherapeutische behandeling gericht op belasting, houding en herstel van beweegpatronen.
Praktische toepassing binnen fysiotherapie
Voltaren kan in de fysiotherapeutische praktijk worden ingezet als tijdelijke ondersteuning:
| Fase | Doel | Fysiotherapeutische focus |
| Acute fase (0–7 dagen) | Pijnreductie, zwelling beperken | Relatieve rust, houdingscorrectie, eventueel koelen |
| Subacute fase (7–21 dagen) | Oefenopbouw mogelijk maken | Mobiliserende en lichte krachtoefeningen |
| Herstelfase (3–6 weken) | Belastingtolerantie verhogen | Functionele training, techniekcorrectie |
Toepassing:
2–3× per dag een dunne laag op de pijnzone aanbrengen.
Niet op wondjes of beschadigde huid.
Niet gebruiken met afsluitend verband of warmtepakking.
Stop bij huidirritatie of allergische reactie.
Wanneer overleggen met arts
Aanhoudende pijn > 2 weken ondanks fysiotherapie
Hevige zwelling, roodheid of koorts (mogelijke infectieuze bursitis)
Bekende maag-, hart- of nierproblemen
Gebruik van bloedverdunners of andere NSAID’s
Samenvatting: wetenschap in het kort
| Onderzoek | Resultaat | Relevantie |
| Massey et al., Cochrane 2015 | Significant minder pijn bij weke-delenontstekingen | Ondersteunt gebruik bij bursitis |
| Tugwell et al., Drugs 2020 | Veilig, effectief en lokaal werkend | Geschikt als aanvullende optie |
| NICE 2022 | Aanbeveling voor topicale NSAID bij lokale pijn | Richtlijnniveau bewijs |
| Rainsford 2021 | Lage systemische opname (<10%) | Veilig bij kortdurend gebruik |
Conclusie
Wetenschappelijk bewijs ondersteunt het gebruik van Voltaren (diclofenacgel) als effectieve en veilige optie voor lokale pijnverlichting bij weke-delenontstekingen, waaronder bursitis.
Binnen de fysiotherapie kan Voltaren:
pijn tijdelijk verminderen,
oefentherapie vergemakkelijken,
en herstel ondersteunen,
mits het juist en tijdelijk wordt gebruikt als aanvulling op actieve revalidatie.
Het blijft belangrijk dat de fysiotherapeut:
de mechanische oorzaak van de bursitis behandelt,
het gebruik begeleidt en evalueert,
en interdisciplinaire afstemming bewaakt bij medicatiegebruik.
Interne links
Bronnen (selectie)
Massey T et al. Topical NSAIDs for acute musculoskeletal pain in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2015;CD007402.
Tugwell PS et al. Topical NSAIDs for chronic musculoskeletal pain. Drugs. 2020;80(15):1699–1714.
NICE Guideline NG226. Osteoarthritis: care and management. 2022.
Rainsford KD. Diclofenac topical formulations: pharmacology and safety. Drugs & Aging. 2021;38(3):199–210.
Nicolson PJ et al. Pain reduction and early mobilization with topical NSAIDs. Clin J Pain. 2018;34(7):646–652.
Farmacotherapeutisch Kompas (Nederland). Diclofenac – toepassing en dosering. 2024.
Disclaimer
De informatie op deze pagina is uitsluitend bedoeld voor algemene voorlichting en is niet bedoeld als vervanging van professioneel medisch advies, diagnose of behandeling.
Voltaren is een geneesmiddel dat diclofenac bevat en behoort tot de groep van de niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID’s). Gebruik Voltaren altijd volgens de aanwijzingen in de bijsluiter en raadpleeg een arts of apotheker bij twijfel, bestaande aandoeningen of gelijktijdig gebruik van andere medicijnen.
De hier beschreven werking en wetenschappelijke informatie zijn gebaseerd op gepubliceerd onderzoek en officiële richtlijnen (zoals NICE, Cochrane en het Farmacotherapeutisch Kompas). Resultaten en ervaringen kunnen per persoon verschillen.
De informatie op deze website is niet gesponsord door of verbonden aan de fabrikant van Voltaren (Haleon).
Eventuele merknamen worden uitsluitend ter informatie en vergelijking genoemd.
Bij aanhoudende of toenemende klachten, roodheid, zwelling, koorts of twijfel over het gebruik van Voltaren, neem contact op met je (huis)arts